Dziewięćdziesiąt lat temu (tekst powstał w 2014 roku – przyp. tłum.) – 21 stycznia 1924 roku – Włodzimierz Lenin, wielki marksista i przywódca rewolucji rosyjskiej, zmarł na skutek komplikacji zdrowotnych wynikających z obrażeń doznanych od kuli zamachowca. Już z tą chwilą rozpoczęła się kampania mająca na celu oczernienie jego imienia i zniekształcenie jego poglądów, prowadzona zarówno przez burżuazyjnych historyków i apologetów kapitalizmu jak i wszelkiej maści reformistów, liberałów i anarchistów. Ich wspólnym zadaniem było zdyskredytowanie Lenina, marksizmu i rewolucji rosyjskiej w interesie „demokratycznych” rządów bankierów i kapitalistów.
W swojej najnowszej książce „Lenin: Życie polityczne, żelazny pierścień” profesor Robert Service stwierdza:
Chociaż ten tom ma być zrównoważoną [!], wieloaspektową relacją, pisząc o Leninie nie można pozostać obojętnym. Jego nietolerancja i represyjność wciąż mnie przerażają.
Inny „zrównoważony” historyk – Anthony Read – posuwa się tak daleko, że bez żadnego dowodu twierdzi, że Lenin był w mniejszości na Kongresie Partii (Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji – przyp. tłum.) w 1903 roku i po prostu wybrał nazwę „bolszewicy” (rosyjskie słowo oznaczające większość) jako że „Lenin nigdy nie przepuszczał okazji na tworzenie iluzji posiadania władzy. Bolszewizm od samego początku opierał się więc na kłamstwie, ustanawiając precedens, który miał być przestrzegany przez następne dziewięćdziesiąt lat.”
Pan Read kontynuuje swoją diatrybę: „Lenin nie miał czasu na demokrację, nie miał za grosz zaufania do mas i cechował go kompletny brak skrupułów w kwestii stosowania przemocy” („Świat w ogniu, 1919 i bitwa z bolszewizmem, ss. 3–4, 2008)
Nie ma nic nowego w tych fałszywych twierdzeniach, które opierają się nie na pismach Lenina, lecz głównie na wynurzeniach profesorów Orlando Figesa i Roberta Service’a, dwóch „ekspertów” w zakresie „zła” wyrządzonego przez Lenina i rewolucję październikową. Przepełnieni żółcią wszyscy ci autorzy kłamią, że Lenin w jakiś sposób stworzył stalinizm.
Podobnie staliniści, zamieniwszy Lenina w nieszkodliwą ikonę, wykoślawili jego idee tak, by służyły ich zbrodniom i zdradom. Wdowa po Leninie, Nadjeżdża Krupska, lubiła cytować słowa męża:
W historii zdarzały się przypadki, gdy nauki wielkich rewolucjonistów zostały zniekształcone po ich śmierci. Ludzie uczynili z nich niegroźne ikony i, czcząc ich imiona, stępili rewolucyjne ostrze ich nauczania.
W 1926 r. Krupska stwierdziła, że „gdyby Lenin żył, byłby w jednym z więzień Stalina”. Lenin był bez wątpienia jednym z największych rewolucjonistów naszych czasów, którego wysiłki doprowadziły do zwycięstwa rewolucji w październiku 1917 r. i którego działania zmieniły bieg historii świata. Lenin przeprowadził rewolucję socjalistyczną od słów do czynów. Z dnia na dzień stał się „najbardziej znienawidzonym i najmocniej kochanym człowiekiem na ziemi”.
Młodość Lenina
Urodzony w Symbirsku nad Wołgą (dziś Uljanowsk – przyp. tłum.) w 1870 roku, Lenin miał doświadczyć wielkich wstrząsów w historii Rosji. W na wpół feudalnym kraju rządził carski despotyzm. Rewolucyjna inteligencja w obliczu tego despotyzmu przyciągnięta została przez terrorystyczne metody Narodnej Woli. Starszy brat Lenina, Aleksander, został powieszony za udział w próbie zabójstwa cara Aleksandra III.
Po tej tragedii Lenin wstąpił na uniwersytet i wkrótce został wydalony za swoją działalność. Zwiększyło to jego pragnienie politycznych idei i doprowadziło do nawiązania kontaktu z kręgami marksistowskimi. Stąd przeszedł wkrótce do badań nad „Kapitałem” Marksa, który krążył w małych ilościach, a następnie „Anty-Duhringa” Engelsa.
Nawiązał kontakt z emigracyjną Grupą Wyzwolenia Pracy, na czele której stał Grzegorz Plechanow, założyciel rosyjskiego marksizmu, którego Lenin uważał za swojego duchowego ojca. W wieku 23 lat Lenin przeniósł się z Samary do Petersburga, by utworzyć tam jedną z pierwszych grup marksistowskich.
„Tak więc w okresie między egzekucją brata a przeprowadzką do Petersburga, w tych jednocześnie krótkich i długich sześciu latach upartej pracy, uformowany został przyszły Lenin”, pisał Trocki. „Wszystkie podstawowe cechy jego osobowości, jego spojrzenie na życie i sposób działania były już ukształtowane w okresie między siedemnastym a dwudziestym trzecim rokiem jego życia”.
Ogromne inwestycje zagraniczne pobudziły rozwój kapitalizmu i powstanie małej, niedoświadczonej jeszcze, klasy robotniczej. Pojawienie się kółek samokształceniowych i wpływ idei marksistowskich stopniowo doprowadziły do podjęcia prób utworzenia rewolucyjnej Rosyjskiej Partii Socjaldemokratycznej.
Lenin spotkał się z Plechanowem w Szwajcarii w 1895 r., a po powrocie do kraju został aresztowany, uwięziony, a następnie zmuszony do emigracji. Pierwszy kongres Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR) odbył się w 1898 r., ale policja dokonała nalotu na obrady Kongresu, a jego uczestników aresztowano.
Marksizm a bolszewizm
Pod koniec swojego wygnania Lenin skoncentrował wysiłki na stworzeniu marksistowskiej gazety – „Iskry”. Gazeta ta miała uczynić marksizm dominującą siłą na lewicy. Przemycana do Rosji służyła jednoczeniu kółek marksistowskich w jednolitą partię narodową opartą na solidnych fundamentach politycznych i teoretycznych.
W tym okresie Lenin napisał swoją słynną broszurę „Co robić?”, w której opowiadał się za partią złożoną z profesjonalnych rewolucjonistów, ludzi oddanych sprawie.
W 1903 r. odbył się drugi kongres SDPRR, który był zasadniczo jej właściwym kongresem założycielskim. Wtedy to towarzysze z redakcji „Iskry” stali się dominującą frakcją w partii. Jednakże pod koniec obrad doszło pomiędzy dwoma redaktorami „Iskry” – Leninem i Martowem – do rozłamu co do kwestii organizacyjnych. Większość partii, skupiona wokół Lenina, stała się znana jako „bolszewicy”, a mniejszość popierająca Martowa jako „mieńszewicy”.
Wokół tego rozłamu narosło wiele mitów, zaskakujących dla większości uczestników tamtych wydarzeń, w tym Lenina. W tamtym czasie nie było żadnych sporów na tle politycznym – te pojawią się dopiero później. Lenin podjął próbę pojednania między obiema frakcjami, lecz bez powodzenia. Później scharakteryzował ten rozłam jako „zapowiedź” późniejszych istotnych różnic.
Różnice pojawiły się w związku z perspektywami rewolucji w Rosji. Wszystkie tendencje postrzegały nadchodzącą rewolucję jako „burżuazyjno-demokratyczną”, tzn.burzącą stary feudalny porządek i przygotowującą grunt pod rozwój kapitalizmu. Mienszewicy twierdzili jednak, że w tej rewolucji robotnicy będą musieli podporządkować się kierownictwu burżuazji. Z drugiej strony bolszewicy wierzyli, że liberalna burżuazja nie może przewodzić rewolucji, ponieważ jest związana z obszarnikami i imperializmem, a zatem to robotnicy powinni przewodzić rewolucji, mając poparcie chłopów. Utworzyliby „demokratyczną dyktaturę proletariatu i chłopstwa”, która sprowokowałaby rewolucję socjalistyczną na Zachodzie. To z kolei pomogłoby rewolucji rosyjskiej. Trocki zajął trzecie stanowisko: zgodził się z Leninem, że robotnicy będą przewodzić rewolucji, ale uważał, że nie powinni się zatrzymywać w połowie drogi, lecz kontynuować przemiany socjalistyczne, zapoczątkowując światową rewolucję socjalistyczną. W końcu wydarzenia 1917 roku potwierdziły prognozy Trockiego co do „rewolucji permanentnej”.
Internacjonalizm
Rewolucja 1905 r. wykazała w praktyce wiodącą rolę klasy robotniczej. Podczas gdy liberałowie skryli się w przerażeniu, robotnicy utworzyli Sowiety, które Lenin uznał za zalążek robotniczego państwa. SDPRR ogromnie się rozrosła w tych warunkach i dążyła do zbliżenia obu frakcji partii.
Niestety, po klęsce Rewolucji 1905 r. nastąpił okres bezwzględnej reakcji. Partia stanęła w obliczu ogromnych trudności, ponieważ popadała w coraz większą izolację od mas pracujących. Bolszewicy i mieńszewicy coraz bardziej oddalali się od siebie politycznie i organizacyjnie, aż w 1912 r. bolszewicy ukonstytuowali się jako odrębna partia.
W tych latach Trocki był „mediatorem” między bolszewikami a mieńszewikami. Pozostawał poza obiema frakcjami, nawołując jednocześnie do „jedności”. Doprowadziło to do gorzkich starć z Leninem, który był zwolennikiem niezależności politycznej bolszewików, a spory te zostały później wykorzystane przez stalinistów do zdyskredytowania Trockiego, pomimo życzenia Lenina, zawartego w jego „Testamencie”, aby niebolszewicka przeszłość Trockiego nie była wykorzystywana przeciwko niemu.
Odrodzenie ruchu robotniczego po 1912 r. zbiegło się z rosnącym poparciem dla bolszewików, którzy twierdzili, że popiera ich przytłaczająca większość rosyjskich robotników. Ten wzrost został jednak zatrzymany przez I wojnę światową.
Zdrada socjaldemokratów w sierpniu 1914 r. i kapitulacja przywódców Drugiej Międzynarodówki były strasznym ciosem dla międzynarodowego socjalizmu. Oznaczało to faktyczny koniec tej Międzynarodówki.
Niewielka garstka internacjonalistów z całego świata zebrała się na antywojennej konferencji w Zimmerwaldzie w 1915 roku, gdzie Lenin wezwał do utworzenia nowej robotniczej Międzynarodówki. Były to bardzo mroczne czasy – siły marksizmu znalazły się w całkowitej izolacji. Perspektywy rewolucji wyglądały bardzo blado. W styczniu 1917 roku Lenin przemawiał na małym spotkaniu szwajcarskich młodych socjalistów w Zurychu. Zaznaczył, że sytuacja w końcu się zmieni, ale on sam nie dożyje rewolucji. Tymczasem w ciągu jednego miesiąca rosyjska klasa robotnicza doprowadzić miała do upadku caratu i powstania dwuwładzy. W ciągu dziewięciu miesięcy Lenin będzie przewodniczył Radzie Komisarzy Ludowych.
Rewolucja rosyjska
Przebywając w Zurychu Lenin wertował gazety w poszukiwaniu najnowszych wiadomości z Rosji. Wiedział, że sowiety, obecnie zdominowane przez przywódców socjalrewolucjonistów (eserów) i mienszewików, oddały władzę Rządowi Tymczasowemu, na czele z monarchistą księciem Lwowem. Natychmiast zatelegrafował wahającym się w kwestii poparcia Rządu Tymczasowego Kamieniewowi i Stalinowi: „Brak wsparcia dla rządu tymczasowego! Żadnego zaufania dla Kiereńskiego! ”
Pisząc z wygnania Lenin ostrzegał:
Nasza rewolucja jest burżuazyjna, dlatego robotnicy powinni popierać burżuazję – mówią Potriesowowie, Gwozdjewowie, Czcheidzowie, jak wczoraj mówił to Plechanow.
Nasza rewolucja jest burżuazyjna – powiadamy my, marksiści – dlatego robotnicy powinni otwierać ludowi oczy na oszustwo burżuazyjnych politykierów, powinni uczyć go nie wierzyć słowom, lecz zdać się jedynie na własne siły, na własną organizację. na własne zjednoczenie i własne uzbrojenie.”
Cyt. za W. I. Lenin, Dzieła wszystkie, t. 31, Listy z daleka, Książka i Wiedza.
W swoim „Liście pożegnalnym do robotników szwajcarskich” Lenin określił kluczowe zadanie: „uczynić naszą rewolucję prologiem światowej rewolucji socjalistycznej”.
Kiedy Lenin wrócił do Rosji 3 kwietnia 1917 roku, przedstawił swoje „tezy kwietniowe”: druga rewolucja rosyjska musi być krokiem do światowej rewolucji socjalistycznej! Wystąpił przeciwko starej gwardii partyjnej, która pozostawała w tyle za rozwojem sytuacji, i walczył o odnowienie partii bolszewickiej jako partii rewolucji.
Kto mówi teraz tylko o «rewolucyjno-demokratycznej dyktaturze proletariatu i chłopstwa» ten pozostał w tyle za życiem, ten wskutek tego przeszedł w praktyce na stronę drobnomieszczaństwa przeciw proletariackiej walce klasowej, tego należy przekazać do archiwum «bolszewickich» przedrewolucyjnych zabytków (można powiedzieć «archiwum starych bolszewików»).
Cyt. za W. I. Lenin, Listy o taktyce, Książka i Wiedza 1950.
Udało mu się zdobyć poparcie w szeregach partii i pokonać opór jej kierownictwa, które jak na ironię oskarżało Lenina o „trockizm”. W rzeczywistości Lenin przeszedł na pozycje rewolucji permanentnej Trockiego, ale swoją własną drogą.
W maju Trocki powrócił do Rosji po internowaniu przez Brytyjczyków w Kanadzie. „Drugiego lub trzeciego dnia po tym, jak dotarłem do Piotrogrodu, przeczytałem Kwietniowe tezy Lenina. Właśnie tego potrzebowała rewolucja”, wyjaśnił Trocki. Jego poglądy były identyczne z linią Lenina. W porozumieniu z Leninem Trocki przystąpił do organizacji „międzydzielnicowców” w celu pozyskania ich dla bolszewizmu (międzydzielnicowcy lub mieżrajońcy, ros. межрайонцы, mienszewicy internacjonaliści – frakcja działająca w obrębie Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji w latach 1913–1917. Była aktywna na terenie Petersburga. W 1917 roku podobieństwa programowe między międzydzielnicowcami a bolszewikami stały się na tyle duże, że na przełomie lipca i sierpnia 1917 roku frakcje te połączyły się – przyp. tłum.). Nawiązał bliską współpracę z bolszewikami, mówiąc o sobie „my, bolszewicy-internacjonaliści”.
Przejęcie władzy
1 listopada 1917 roku Lenin powiedział na spotkaniu komitetu piotrogrodzkiego, że po tym jak Trocki przekonał się o niemożności zjednoczenia z mieńszewikami „nie było lepszego bolszewika”. Analizując przebieg Rewolucji w dwa lata później, Lenin pisał: „W momencie, gdy przejął władzę i powołał do życia republikę radziecką, bolszewizm przyciągnął do siebie wszystkie najlepsze elementy w nurcie myśli socjalistycznej, które były najbliżej niej”.
„To nie Lenin przeszedł do mnie, tylko ja przeszedłem do Lenina”, stwierdził skromnie Trocki. „Dołączyłem do niego później niż wielu innych. Ale śmiało mogę powiedzieć, że rozumiałem go nie gorzej niż inni”.
W miesiącach poprzedzających rewolucję październikową Lenin wezwał zdominowane przez eserów i mienszewików Rady do zerwania z kapitalistycznymi ministrami i przejęcia władzy w państwie, czemu uparcie odmawiano. Jednak hasła bolszewickie: Chleba! Ziemi! Pokoju! Cała władza w ręce Rad! – zdobyły wielkie poparcie wśród mas. Masowe demonstracje w czerwcu 1917 roku uwidoczniły tę zmianę. To również skłoniło nowego premiera Kiereńskiego do rozpoczęcia kampanii represji wobec bolszewików. W czasie „dni lipcowych” bolszewicy zostali zepchnięci do podziemia. Rozpętana została histeryczna kampania przeciwko bolszewikom, których nazywano „niemieckimi agentami”. Lenin i Zinowjew zostali zmuszeni do ukrycia się, zaś Trocki, Kamieniew, Aleksandra Kołłontaj i inni przywódcy bolszewiccy zostali aresztowani.
W sierpniu gen. Korniłow podjął próbę narzucenia Rosji własnej faszystowskiej dyktatury. Desperacko szukając pomocy i obawiając się Korniłowa, Rząd Tymczasowy uwolnił Trockiego i innych bolszewików. Robotnicy i żołnierze bolszewiccy ruszyli do działania i pokonali kontrrewolucję Korniłowa zanim na dobrę się zaczęła.
Ogromnie wzmocniło to poparcie bolszewików, którzy zdobyli większość w Radach zarówno w Moskwie, jak i w Piotrogrodzie. „Byliśmy zwycięzcami”, stwierdził Trocki o wyborach do Sowietu Piotrogrodzkiego. To zwycięstwo okazało się decydujące i stało się kamieniem milowym na drodze do tryumfu w październiku.
Lenin, który w tym czasie ukrywał się w Finlandii, bardzo się niecierpliwił postawą przywódców bolszewickich. Obawiał się, że postępują zbyt opieszale. „Wydarzenia wyznaczają nam nasze zadanie tak wyraźnie, że zwlekanie staje się zbrodnicze” – wyjaśniał Lenin w liście do Komitetu Centralnego. „Dalsze czekanie byłoby zbrodnią przeciwko rewolucji”. W październiku Komitet Centralny podjął decyzję o przejęciu władzy, wbrew głosom Zinowjewa i Kamieniewa, którzy wydali publiczne oświadczenie, w którym sprzeciwiali się powstaniu i wzywali Partię do skierowania uwagi na zwołanie Zgromadzenia Ustawodawczego!
Trocki, jako szef Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego Rady Piotrogrodzkiej, działał szybko, aby zapewnić sprawne przejęcie władzy w dniu 25 października 1917 r. Rewolucja zakończyła się bezkrwawo, zaś dnia następnego, 26 października, ogłoszono jej zwycięstwo na Drugim Wszechrosyjskim Zjeździe Rad. Tym razem bolszewicy posiadali około 390 delegatów z ogólnej liczby 650 obecnych, a więc zdecydowaną. W proteście przeciwko działaniom bolszewików mienszewicy i prawicowi eserzy opuścili salę. Lenin w przemówieniu do Zjazdu powiedział po prostu uradowanym delegatom: „będziemy kontynuować budowę socjalistycznego porządku”. Następnie Zjazd przystąpił do powołania nowego rządu radzieckiego z Leninem na czele. Pogardzani zaledwie cztery miesiące wcześniej bolszewicy byli teraz uwielbiani przez rewolucyjnych robotników.
W ciągu ledwie kilku dni rząd Lenina wydał dekrety: o propozycjach pokojowych i zniesieniu tajnej dyplomacji, o ziemi dla chłopów, o prawie narodów do samostanowienia, o kontroli robotniczej i prawie do odwołania wszelkich przedstawicieli, o pełnej równości mężczyzn i kobiet, oraz w sprawie całkowitego oddzielenia kościoła od państwa. Kiedy Trzeci Wszechrosyjski Zjazd Rad w styczniu 1918 r. ogłosił utworzenie Rosyjskiej Federacyjnej Republiki Radzieckiej, duże połacie Rosji były nadal okupowane przez mocarstwa centralne, burżuazyjnych nacjonalistów i białych generałów.
Pięć dni po Rewolucji nowy rząd został zaatakowany przez siły kozackie pod dowództwem generała Krasnowa. Atak został odparta, a generała wydali jego własni ludzie. Został jednak zwolniony z niewoli po tym, jak dał słowo, by nie występować ponownie przeciwko władzy radzieckiej. Oczywiście złamał obietnicę i udał się na południe, by objąć dowództwo nad Kozacką Białą Armią. Podobnie po wypuszczeniu kadetów wojskowych z Pałacu Zimowego zorganizowali oni powstanie.
Rok Pierwszy
Rewolucja była zbyt łaskawa i ufna w swoich początkowych dniach. „Oskarża się nas o uciekanie się do terroryzmu, ale nie uciekliśmy się i mam nadzieję, że nie będziemy musieli uciekać się do terroryzmu francuskich rewolucjonistów, którzy gilotynowali cywilów”, stwierdził Lenin w listopadzie. „Mam nadzieję, że nie dojdzie do tego, ponieważ jesteśmy silni. Kiedy kogoś aresztowaliśmy, powiedzieliśmy mu, że pozwolimy mu odejść, jeśli złoży nam pisemną obietnicę nie angażowania się w sabotaż. Takie pisemne obietnice zostały złożone.”
O tej niewinności Rewolucji w swojej książce „Rok pierwszy rewolucji rosyjskiej” tak pisał Victor Serge, były anarchista, który stał się bolszewikiem:
Biali masakrują robotników w Arsenale i na Kremlu; Czerwoni uwalniają swojego śmiertelnego wroga, generała Krasnowa, na podstawie obietnicy… Rewolucja popełniła błąd okazując wielkoduszność temu przywódcy ataku kozackiego. Powinien zostać zastrzelony na miejscu… [Zamiast tego] pozwolono mu odejść, a on sprowadził nad Don ogień i miecz.
Gdy tylko została ustanowiona władza radziecka, imperialiści podjęli energiczne działania by utopić rewolucję we krwi. W marcu 1918 r. Lenin przeniósł siedzibę rządu do Moskwy, ponieważ Piotrogród stał się podatny na atak niemiecki.
Wkrótce potem wojska brytyjskie wylądowały w Murmańsku w towarzystwie sił amerykańskich i kanadyjskich; Japończycy wylądowali we Władywostoku obok brytyjskich i amerykańskich batalionów. Brytyjczycy przejęli również port w Baku, aby położyć swoje łapy na ropie. Siły francuskie, greckie i polskie wylądowały w portach Morza Czarnego w Odessie i Sewastopolu i nawiązały kontakt z białymi armiami. Ukraina znajdowała się pod okupacją niemiecką. W sumie 21 zagranicznych armii interwencyjnych na kilku frontach stanęło w obliczu sił radzieckich. Rewolucja walczyła o swoje życie. Była otoczona, głodna i atakowana od środka przez wszelkiej maści spiskowców.
Biały Terror
Kierownictwo partii eserów poparło co do zasady zagraniczną interwencję w celu „przywrócenia demokracji”. Podobne kontrrewolucyjne stanowisko zajmowali mieńszewicy, którzy przeszli w ten sposób do obozu wroga. Współpracowali z Białymi i pobierali pieniądze od rządu francuskiego, aby móc prowadzić swoją działalność.
Latem 1918 roku podjęto próby zamordowania Lenina i Trockiego. 30 sierpnia Lenin został postrzelony, ale udało mu się przeżyć (mowa o zamachu na Lenina, którego dokonała działaczka lewicowych eserów Fanny Kapłan; przyczyną zamachu miała być zdrada rewolucji przez Lenina i bolszewików poprzez zawarcie z państwami centralnymi pokoju w Brześciu Litewskim w lutym 1918 r. – przyp. tłum.). Tego samego dnia Uricki został zamordowany, podobnie jak niemiecki ambasador. Wołodarski również został zabity (Moisiej Sołomonowicz Uricki, ros. Моисей Соломонович Урицкий – szef piotrogrodzkiego Czeka, był również komisarzem spraw wewnętrznych obwodu północnego RFSRR; W. Wołodarski, ros. В. Володарский − komisarz w pierwszym rządzie bolszewickim RFSRR w latach 1917-18, zastrzelony 20 czerwca 1918 r. przez eserowca – przyp. tłum.). Na szczęście udaremniono spisek wysadzenia pociągu Trockiego. Ten Biały Terror stał się przyczyną rozpętania Czerwonego Terroru w obronie Rewolucji.
Kapitaliści minimalizowali znaczenie Białego Terroru, zrzucając winę za wszystkie zbrodnie na Czerwonych. Okrucieństwa Białych „były na ogół dziełem pojedynczych białych generałów i watażków, nie miały systematycznego charakteru ani nie stanowiły celowej polityki”, wyjaśnia Anthony Read, próbując je usprawiedliwić. „Ale często pasowali do Czerwonego Terroru, a czasem przewyższali go”. W rzeczywistości Biali zostawiali Czerwonych daleko w tyle pod względem brutalności, jak to zawsze ma miejsce w przypadku sił kontrrewolucyjnych.
Co ciekawe, Read opisuje metody generała barona Romana von Ungern-Sternberga: „Żaden bolszewik nie byłby w stanie dorównać na przykład baronowi Romanowi von Ungern-Sternbergowi, Niemcowi urodzonemu w Estonii, który został wysłany przez Rząd Tymczasowy na rosyjski Daleki Wschód, gdzie stwierdził, że jest reinkarnacją Czyngis-chana i następnie robił wszystko, by prześcignąć mongolskiego zdobywcę pod względem okrucieństwa. Fanatyczny antysemita, w 1918 r. oświadczył, że zamierza eksterminować wszystkich Żydów i komisarzy w Rosji. Zadania tego podjął się z wielkim entuzjazmem, a jego ludzie zabijali każdego Żyda, którego napotkali, i to na przeróżne barbarzyńskie sposoby, łącznie z obdzieraniem żywcem ze skóry. Read wskazuje nadto, że von Ungern-Sternberg organizował przerażające nocne gonitwy, podczas których ciągnięto końmi po stepie ludzi zamienionych w żywe pochodnie, a także, że baron obiecywał „stworzyć aleję wisielców, ciągnącą się od Azji aż po Europę”.
Taki los czekał robotników i chłopów Rosji w przypadku zwycięstwa kontrrewolucji – los taki, jaki spotkał Spartakusa i jego armię niewolników z rąk bezlitosnego państwa rzymskiego. Alternatywą dla władzy radzieckiej nie była „demokracja”, ale najbardziej brutalne i krwiożercze faszystowskie barbarzyństwo. Cały wysiłek Armii Czerwonej i Czeki (służby bezpieczeństwa), był więc skierowany na wygranie wojny domowej i pokonanie kontrrewolucji.
Rząd radziecki nie miał innego wyjścia, jak zwalczać przemoc przemocą i skierować rewolucyjny apel do oddziałów zagranicznej interwencji. Jak wyjaśnił Victor Serge:
Pracujące masy używają terroru przeciwko klasom, które stanowią mniejszość w społeczeństwie. To tylko uzupełnienie działania nowo powstałych sił gospodarczych i politycznych. Kiedy postępowe reformy pozyskały miliony robotników dla sprawy rewolucji, opór uprzywilejowanej mniejszości nie jest trudny do złamania na tym etapie. Z drugiej strony biały terror jest prowadzony przez tą uprzywilejowaną mniejszość przeciwko masom pracującym, które muszą (według mniejszości) zostać wymordowane, zdziesiątkowane. Wersalczycy (imię nadane siłom kontrrewolucyjnym, które obaliły Komunę Paryską) zabili więcej ludzi w ciągu jednego tygodnia w samym Paryżu, niż Czeka przez trzy lata w całej Rosji.
„Komunizm wojenny” został narzucony bolszewikom. W tym czasie chłopów siłą zmuszano do oddawania zboża dla wykarmienia robotników i żołnierzy. Przemysł, spustoszony przez sabotaż, I wojnę światową, a teraz także wojnę domową, był w stanie całkowitego upadku. Imperialistyczna blokada sparaliżowała kraj. Populacja Piotrogrodu spadła z 2,4 mln w 1917 roku do 574 tys. w sierpniu 1920 roku. Tyfus i cholera zabiły miliony ludzi. Lenin opisywał ówczesną sytuację jako „komunizm w oblężonej twierdzy”.
24 sierpnia 1919 r. Lenin napisał: „Przemysł stoi w miejscu. Nie ma pożywienia, paliwa, produkcji.” W obliczu tej katastrofy władza radziecka aby uratować rewolucję polegała na ofierze, odwadze i sile woli klasy robotniczej. W marcu 1920 r. Lenin oświadczył, że „determinacja klasy robotniczej, jej twarde trzymanie się hasła «Śmierć zamiast kapitulacji» nie jest tylko jednym z historycznych czynników, ale jest decydującym czynnikiem zwycięstwa”.
Następstwa wojny domowej
Pod przywództwem Lenina i Trockiego, który od zera stworzył Armię Czerwoną, władza radziecka odniosła zwycięstwo, lecz jego koszt był straszliwy. Rzeź na polu bitwy, głód, choroby, a wszystko to połączone z załamaniem gospodarczym.
Pod koniec wojny domowej rząd bolszewicki został zmuszony do uczynienia kroku wstecz i wdrożenia Nowej Ekonomicznej Polityki (NEP). Umożliwiono chłopom sprzedaż zboża na wolnym rynku, co przyczyniło się jednak do powstania silnych tendencji prokapitalistycznych, skutkujących pojawieniem się grup nepmenów i kułaków. Polityka NEP-u miała jedynie dać rządowi radzieckiemu chwilę oddechu.
Biorąc pod uwagę niski poziom kultury w Rosji, gdzie 70% ludności było analfabetami, władza radziecka musiała korzystać z pomocy dawnych carskich oficerów, urzędników i administratorów, którzy byli przeciwnikami rewolucji. „Podrapcie państwo radzieckie w dowolnym miejscu i spod spodu ukarze się ten sam stary carski aparat państwowy”, oświadczył bez ogródek Lenin. Wraz z utrzymującą się izolacją rewolucji tworzyło to poważne niebezpieczeństwo w postaci biurokratycznej degeneracji. Klasa robotnicza została poważnie osłabiona przez kryzys. Rady po prostu przestały funkcjonować w tej sytuacji, a karierowicze i biurokraci wypełnili powstałą próżnię.
Pomimo wprowadzenia środków mających na celu walkę z tym biurokratycznym zagrożeniem, jedynym prawdziwym wybawcą rewolucji rosyjskiej byłby sukces rewolucji światowej i w efekcie materialna pomoc rozwiniętych krajów Zachodu.
Na początku 1919 r. Lenin powołał do życia Trzecią Międzynarodówkę jako środek szerzenia rewolucji na arenie międzynarodowej. Była również szkołą bolszewizmu. Masowe partie komunistyczne powstały wkrótce w Niemczech, Francji, Włoszech, Czechosłowacji i innych krajach.
Niestety, fala rewolucyjna po pierwszej wojnie światowej została zatrzymana. Rewolucja w Niemczech w 1918 r. poniosła klęskę w wyniku zdrady socjaldemokratów. Młode republiki radzieckie w Bawarii i na Węgrzech zostały utopione we krwi przez kontrrewolucję. Rewolucyjne okupacje fabryk we Włoszech w 1920 r. również zostały pokonane. Po raz kolejny w 1923 roku oczy całego świata zwróciły się na Niemcy, pogrążone w rewolucyjnym kryzysie. Jednak błędne rady udzielone przez Zinowjewa i Stalina doprowadziły do tragicznej porażki.
Stanowiło to potężny cios dla morale rosyjskich robotników, które było już i tak bardzo niskie. Jednocześnie klęska przyspieszyła rozrost biurokratycznej reakcji w państwie i partii. Ze względu na wyłączenie Lenina z życia politycznego na skutek serii wylewów, jakich doznał, Stalin zaczął stawać się twarzą biurokracji. Trzeba podkreślić, że ostatnia walka, jaką w swoim życiu stoczył Lenin, to kampania w jednym bloku z Trockim przeciwko biurokracji i Stalinowi. Stalin początkowo wycofał się, ale ostatni wylew sprawił, że Lenin został sparaliżowany i stracił mowę.
Zanim to nastąpiło, Lenin sporządził swój „Testament”. Stwierdził w nim, że Stalin „po objęciu stanowiska sekretarza generalnego skupił w swych rękach ogromną władzę i nie mam pewności, czy zawsze potrafi z tej władzy korzystać z należytą ostrożnością”. Natomiast „z drugiej strony, tow. Trocki […] odznacza się nie tylko wybitnymi zdolnościami. Jest on bodaj najzdolniejszym człowiekiem w obecnym KC […]” (fragmenty „Listu do zjazdu”, obejmującego notatki podyktowane przez Lenina w ostatnich dniach grudnia 1922 r., za: https://www.marxists.org/polski/lenin/1922/12/list_do_zjazdu.htm – przyp. tłum.). Lenin ostrzegał, że istnieje niebezpieczeństwo rozłamu w partii.
Stalinizm
Dwa tygodnie później Lenin dodał uzupełnienie do swojego „Testamentu” po tym, jak Stalin zwyzywał i obraził Krupską (żonę Lenina – przyp. tłum.) za pomoc Trockiemu i innym w nawiązaniu kontaktu z Leninem. Lenin zerwał wszystkie osobiste relacje ze Stalinem. „Stalin jest zbyt brutalny i wada ta, która jest całkiem do zniesienia w naszym środowisku i w stosunkach między nami, komunistami, staje się nie do zniesienia na stanowisku sekretarza generalnego”, stwierdził Lenin. Wezwał, aby Stalin został usunięty ze swojego stanowiska z powodu nielojalności i skłonności do nadużywania władzy.
Ale 7 marca 1923 r. Lenin doznał udaru, w wyniku którego stał się całkowicie niezdolny do pracy. Pozostał w takim stanie aż do śmierci w dniu 21 stycznia 1924 r. Zniknięcie Lenina z życia politycznego dało Stalinowi większą władzę, którą wykorzystał w pełni, nie tylko do ukrycia przed światem „Testamentu” Lenina.
Na Trockiego spadła obrona dziedzictwa Lenina, które zostało zdradzone przez Stalina. Zwycięstwo stalinizmu wynikało przede wszystkim z obiektywnych przyczyn, w szczególności ze strasznego zacofania gospodarczego i społecznego Rosji i jej izolacji.
Późniejsza porażka rewolucji w Wielkiej Brytanii, a także w Chinach, służyła dalszemu zdemoralizowaniu rosyjskich robotników, wyczerpanych latami walki (mowa o strajku generalnym w Anglii w 1926 r., którego na skutek błędnej polityki Stalina i Zinowjewa nie udało się przekształcić w rewolucję; oraz o krwawo stłumionej rewolucji chińskiej lat 1925-27, której klęska wynikała z błędnej polityki podporządkowania KPCh burżuazyjnemu Kuomintangowi, według zaleceń Stalina – przyp. tłum.). Wobec ogromnego wycieńczenia klasy robotniczej biurokracja, na czele ze Stalinem, umocniła swoją władzę. Ciało Lenina, wbrew protestom wdowy po nim, zostało umieszczone w mauzoleum.
Potwornym kłamstwem jest sugerowanie, że stalinizm jest kontynuacją demokratycznego reżimu Lenina, jak twierdzą apologeci kapitalizmu. W rzeczywistości rzeka krwi oddziela oba nurty. Lenin był inicjatorem rewolucji październikowej, Stalin był jej grabażem. Nie mieli ze sobą nic wspólnego.
Kończymy ten tekst słowami Róży Luksemburg:
To, co partia w historycznej dobie może zrealizować dzięki męstwu, zdolności działania, rewolucyjnej dalekowzroczności, to wszystko osiągnęli Lenin, Trocki i ich towarzysze. Cały honor rewolucyjny i zdolność działania, których brakowało socjaldemokracji na Zachodzie, były reprezentowane przez bolszewików. Ich powstanie październikowe było nie tylko faktycznym ratunkiem dla rewolucji rosyjskiej, lecz także uratowaniem honoru międzynarodowego socjalizmu.
Cyt. za R. Luksemburg, Rewolucja rosyjska; tekst dostępny pod adresem: www.1917.net.pl/node/3282
Dziewięćdziesiąt lat po śmierci Lenina składamy hołd temu wspaniałemu człowiekowi, jego pomysłom i odwadze. Lenin połączył teorię z działaniem i stał się symbolem rewolucji październikowej. Lenin i bolszewicy zmienili świat, naszym zadaniem w realiach obecnego kryzysu kapitalizmu jest dokończenie ich dzieła.
Autor: Rob Sewell
Tłumacz: Jan Żarski
Tekst oryginalny: https://www.bolshevik.info/in-defence-of-lenin.htm
